با تشکر ار ذوستان و آشنایانی که در جند روز گدشته جویای حال بودند......
دفتر اتلشارات زینب تبریز به جهت مشکلی که در یروانه کسب دارد مدتی تغطیل خواهد بود فلدا کسانی که کتاب و حساب با ابن اتشارات دارند منتظر تماس باشند . انشاالله بعد از کسب یروانه انتشارات مجددا فعال خواهد بوذ.

بازخوانی یک سند تاریخی

بازخوانی یک سند تاریخی

احمد علی سپهر ملقب به مورخ الدوله در سال 1324شمسی وزیر بازرگانی و پیشه و هنر
( فرهنگ و ارشاد اسلامی امروز ) دولت وقت بود . وی بعد از پایان دوران کابینه خود در سمت رئیس هئیت مدیره شیلات ایران و شوروی منصوب گردید . نامبرده در مصاحبه ای که با چهاردهمین شماره سالنامه دنیا انجام داد ،( صفحات 124-5-6) مطالب نا گفته ای را در خصوص فرقه دموکرات آذربایجان و حکومت ملی و شخص پیشه وری عنوان نمود که بسیار قابل تامل میباشد . متن کامل مصاحبه جهت باز خوانی عینا نقل میشود . از اینرو به جهت برخی جملات و اصطلاحات بکار برده شده در متن قبلا از خواننده عزیز پوزش می طلبم .

احمد علی سپهر ( مورخ الدوله )
وزیر اسبق بازرگانی و پیشه و هنر

قیام پیشه وری

تابستان 1324 برای سرکشی به سواحل بحر خزر در بندر پهلوی اقامت داشتم . من در آن موقع رئیس هئیت مدیره شیلات ایران و شوروی بودم . کاردار سفارت شوروی آقای یعقوب اف که از راه گیلان از تبریز به تهران مراجعت مینمود در اداره شیلات بندر پهلوی ازمن دیدن کرد معلوم شد نزدیک آستارا اتوموبیلش در رودخانه گیرکرده و به زحمت توانسته است خودرابه گیلان برساند . ازهردری صحبت نمودیم بقول مولوی :
ازشکاف و روزن و دیوارها مطلع گردیم بر اسرارها
باری میهمان گرامی درپایان دیدار ورقه از جیب بیرون آورده گفت این اعلامیه حزب جدید یا فرقه دموکرات آذربایجان است که به عنوان مراجعت نامه با امضا پیشه وری صادر شده است . در آن موقع حزب توده و شورای کارگران آذربایجان متهم به قتل حاجی احتشام و فرزندش در لیقوان شده و افکار عمومی به حدی عصبانی بود که مساعی آقایان خلیل ملکی و دکتر جودت و آرداشس که به منظور تقویت حزب از تهران به تبریز رفته بودند بجایی نرسید و پیشه وری از فرصت استفاده نموده { آذربایجان فرقه سی }را بر پا ساخت . بی ریا صدر شورای کارگران به او پیوست و عناصر تند رویی مانند دکتر جاوید و شبستری و پادگان و الهامی و قیامی و نظام الدوله رفیعی و کاویان و امثالهم پیرامون پرچمـــــــــــــی که وی افراشته بود گرد آمدند و شهر تبریز را
{ کنعان آزادی } اعلام نمودند و به پیشاپیش ملتی که در عطش اصلاحات به جنبش آمده بود شیپور پیروزی را نواختند .
آن ایام در اغلب نقاط ایران سنگ حوادث از زمین و آسمان میبارید نگارنده از بندر پهلوی به تهران باز گشته بودم آقای صدرالاشرف نخست وزیر وقت از کیدزمان و از دست زمانه استعفای خودرا تقدیم نمود .
مجلس شورای ملی در جلسه دوم آبان 1324 تمایل خودرابه نخست وزیری آقای حکیمی نشان داد . وهمان شب دستخط همایونی صادر شد .
آقای حکیم الملک صبح سوم به منزل من آمدند وگفتند از مراوداتی که شما به مناسبت شغل خود با اولیا سفارت شوروی دارید استفاده نموده میخواهم هرچه زودتر یعنی قبل از تشکیل کابینه بطور خصوصی با شارژه دافر روس مذاکره کنم شایدباکمک شما بتوانیم قضیه آذربایجان را دوستانه با مشارالیه حل و فصل نماییم .
من در حضور ایشان به سفارت شوروی تلفن نموده آقایان یعقوب اف کاردار و آشوراف مستشار سفارت را برای روز بعد به ناهار دعوت کردم . ناگفته نماند ماکسیموف سفیرکبیر شوروی مدتی بود بعنوان مرخصی به مسکو رفته بود و امور سفارت با یعقوب اف بود .
چهرنفربیشتردرسرسفره نبودیم . و صحبت به اندازه ای خودمانی شده بود که شوخی هایی هم به زبان ترکی بین آقایان حکیمی و یعقوب اف رد و بدل میشد و حتی کلمه { نا سید } اززبان حکیم الملک شنیده شد .بعداز ظهر چنان محیط صمیمی بوجود آمد که گویی چهره تاریک و نفرت انگیز نفاق و کدورت جای خودرابه مهر و صفا و اخوت داده است و امید می رفت که با زبان و بنان حل قضایا مقدور گردد و حاجتی به تیغ و سنان نباشد . یعقوب اف وعده داد که طیاره روسی نخست وزیر ایران را به مسکو برده و در آنجا مذاکرات لازم محرمانه انجام پذیرفته و مشکلات موجود آسان خواهد شد .
آقایان یعقوب اف و آشوراف بعد از آقای حکیم الملک قریب نیم ساعت ماندند و در ضمن صحبت گفتند مواعیدما در صورتی عملی خواهد شد که نخست وزیر جدید کابینه خود را از رجال بیطرف تشکیل دهد هرگاه بخواهد کسانی را مانند هژیر بعضویت دعوت نماید ما رویه دیگری اختیار خواهیم کرد .
بعداز آن روز من زمانی آقای حکیم الملک را زیارت نمودم که با داوطلبان وزارت داخل مذاکره شده و قبل از هر کس مرحوم هژیر را به وزارت دارایی نامزد ساخته بودند . باری کابینه تازه که روز 12 آبان بحضور ملوکانه و روز 13 آبان به مجلس معرفی شد با وجود عضویت بعضی عناصر آزادیخواه معذالک در سفارت شوروی سو اثر بخشید و انعکاس کج تابیهای تهران در شدت عمل انقلابیون تبریز نمودار گردید تا آنکه بیانیه مفصلی از طرف فرقه دموکرات آذربایجان صادر شد .
وقایع به سرعت برق و باد از خللی یا تزلزلی بصرف انقلاب پیش میرفت و روابط آقای حکیم با دولت روسیه بجای باریک کشید تاحدی که شکایت به شورای امنیت بردند و عصیانهای عمومی در آذربایجان و مهاباد موجب اعتراضات مکرر گردید . بالاخره در داخل ایران فشار بحدی زیاد شد که آقای حکیمی جای خود را به اضطرار به آقای قوام دادند من نیز به عضویت کابینه قوام السلطنه دعوت شدم . یعنی تقدیر در آن میانم انداخت هرچند کناره می گرفتم .بدبختانه هنوز هم گرفتار مصیبت و عواقب آن عضویت هستم و تبعید به کاشان یکی از کوچکترین مصائب ناشیه از این اشتباه بشمار میرود .
داستان مسافرت قوام السلطنه به مسکو و تحریکاتی که از طرف اکثریت مجلس برای سقوط دولت بعمل می آمد و مقاومتی که من به تنهایی در مقابل بعمل آوردم بر خوانندگان عزیز سالنامه دنیا پوشیده نیست همینقدر یاد آوری میکنم که عمر دوره چهاردهم تقنینیه روز سه شنبه 21 اسفند 1324 پایان یافت و قوام السلطنه با اقتدارات یک دیکتاتور به پیشواز حوادث شتافت .
در مراجعت از مسکو میگفت هیچگونه وعده به شورویها نداده ام اما پس از ورود آقای سادچیکف سفیر جدید روسیه معلوم شد اعطای امتیاز نفت شمال را وعده کرده است و خود نیز بعدها اذعان نمود که نفت را داده تا آذربایجان را باز ستاند .پس از اعطای نفت قرار بود غائله آذربایجان به خوبی خاتمه پذیرد . اما پیشه وری به تهران آمد اورادر جوادیه منزل دادند که از رفت و آمد زیاد احتراز شود . در هیئت وزرا چند ماده بی آزار(!!!!) بتصویب رسید مبنی بر اجازه تدریس لسان ترکی در مدارس ابتدایی آذربایجان و اصلاحات شهری و تاسیس دانشکده و غیره در آذربایجان . آقایان لنکرانی و ایپکچیان و محمد ولی میرزا فرمانفرمائیان بریاست مرحوم مستشارالدوله که همگی زبان ترکی میدانستند مامور گفتگو با پیشه وری شدند . درقبال آن چند ماده پیشنهاد متقابلی مشتمل بر چندین ماده از طرف پیشه وری تسلیم گردید که در نتیجه اعتراض شدید آقای دکتر اقبال وزیر بهداری و مرحوم ذکاالدوله غفاری وزیر پست و تلگراف در هیئت دولت رد شد کاربـــه مشاجـــــره کشید وحـــضرات گفتند خـــوب است رئیس الـــوزرا شخصا بـــا ( باش وزیر ) آذربایجان داخل مذاکره شوند اما مرحوم قوام نگارنده را سپر بلا ساخت و ندانستم به چه علت آقای مظفر فیروز راهم همراه من روانه میدان کرد .
اینک عین نامه رسمی (( 8 اردیبهشت 1325 – شماره 312 – جناب آقای مورخ الدوله سپهر وزیر بازرگانی و پیشه و هنر – جناب آقای مظفر فیروز معاون پارلمانی و سیاسی نخست وزیر : در این موقع که آقایان نمایندگان اهالی آذربایجان وارد تهران شده اند از طرف اینجانب ماموریت دارید که با ایشان ملاقات نموده ومکنونات قلبی مرا ابلاغ و تصمیمات اصلاح طلبانه دولت را بموقع اجرا گذارید . نخست وزیر – قوام .))
اولین دفعه که به ملاقات مرحوم پیشه وری در جوادیه رفتم بعد از شام ساعت یازده شب بود . اطراف باغ را ژاندارمها حفاظت میکردند اما در محوطه داخلی مجاهدین مسلح ماراابتدا با تهدید به تیراندازی و بعد از شناختن با ادای احترام استقبال نمودند .پیشه وری در بر خورد نخستین قیافه ریاست وزرایی بخود گرفت بعد که ملتفت شد آیین تقوی ما نیز دانیم تغییر رویه داد و با لحن مودبانه موضوع قتل کارگر آذربایجانی را که در فرودگاه تهران به تیر یکنفر ژاندارم گرفتار شده مطرح ساخت و اعدام آن ژاندارم را جدا تقاضا نمود و شرحی از مظالم ژاندارمهای آذربایجان حکایت کرد . گفتم : من نیز میراثی از پرهیزکاری ومکارم اخلاق در افراد ژاندارم سراغ ندارم اما بدون محاکمه و صدور حکم دادگاه هم کسی را نمیتوان اعدام نمود . پس از آن رشته گفتگو به مواد پیشنهاد متقابل منجر شد . عدم امکان قبول چنان موادی را که بالصراحه با اصول قانون اساسی مباینت داشت گوشزد نموده ضمنا اطمینان دادم که برای وصل کردن نی برای فصل کردن باینجا آمده ام و یادکردم که منظور حل امور بخیر عموم است اما بشرطها و شروطها و اولین شرط اطاعت از دولت مرکزی میباشد .
او از نیات حسنه خود و لزوم اصلاحات رادیکال در آذربایجان و معایب تشکیلات موجود مرکزی سخن گفت و من در ضمن تصدیق کلیه ا ظهارات وی گفتم : اگر این اصلاحات را برای تمام ایالات و ولایات ایران بخواهید عموم میهن پرستان و آزادیخواهان با شما همصدا خواهند شد اما حصر این مزایا در یک ایالت تولید بد گمانی میکند و هر کس از خود میپرسد ( تورک و حدیث دوستی میشود ؟ ) این نمیشود ! این نکته راهم افزودم که صرفنظر از خط مشی گذشته آقای قوام السلطنه این مرتبه معزی الیه بمساعدت ملیون افراطی روی کار آمده اند و نسبت ارتجاع به وی چسبندگی ندارد و از او بالاتر شخص شاهنشاه افکاری مترقیانه تر از غالب آزادیخواهان دارند و خیالی جز سعادت ملت ایران در سر نمیپرورانند.
باری جلسات مکرر با پیشه وری مذاکره نمودیم و استدلالات من تا حد زیادی اورانرم کرد واشارات بنده به قرارداد نفت شمال وی را متوجه وخامت امر نمود . لکن وسوسه های آقای مظفر فیروز وی را از راه صواب منحرف ساخت و کارش به بن بست کشید نصایح مرا نشنید و عاقبتش شنیدید....
روایت سند : زهره وفایی - تبریز

میللی دوشونجه، میللی وارلیق

مدتی این مثنوی تعطیل شد مهلتی باید که تا خون شیر شد
گئچمیش گونلرده منی ایزله ین و یاد ائده ن دوستلاردان منتدارلیغیمی بیلدیره رک ، یئنی بیر یازی تقدیم ائدیره م .

ميللي دوشونجه ، میللی وارلیق

عصیرلر اونجه انسان لار بیر پارا نه دن لر اوزوندن توپلوم یاراتماق مجبوریتینده قالمیش لار . ایلک توپلوم لار اساس { زومار } قوروماق مقصدینده اولارکن ، اونا توپلانان لار اکینجی و مالدار کیمی کس لر اولموش لار . بونلار زومارلارین ساخلاسین دئیه ، هر باشاری دان فایدالانمیش لار . یاشادیق لاری یئری حاصارا سالماق ( حاصار ) ، تاخیل لارین یئرینی امن ائتمک ( کوهول ) ، قـــــوروچولارین دورومون دوغرو ائتمک ( قالا ) ، و حاصاردا یاشایان لاری امن ده ساخلاماق ایچون بیر پارا تدبیر لر گورموش لر . عصیرلر اوتدوکجه بو تدبیرلر یئنی لشیب و { زومار } دان علاوه ، توپلوم لار قوروماق ایچون باشقا عنوان لارا راست لاشمیش لار . بو باشقا عنوان لار { وارلیق } آدلانارکن ، چئشیدلی اولماغینا باخمایاراق ، هر زامان یوزلر غیرتلی شخصی دالی جا چکیب ، آپارمیش دیر . دئمک وارلیغی قوروماق هر زامان انسانلارین بیر آیریلماز و دانیلماز خصیصه سی اولاراق ، بو باره ده هر زامان بلکه هر بیر خالق ایچینده بیر مثالا راستلاشماق اولور .
دئیله ن بو وارلیق لار گاهی دوغرو بیر وارلیق اولاراق ، اونون غیرتینی چکه ن انسان لار دوغرو بیر یول دا ایره لی گئدیب ، جانلارین ایتیرسه لر ده بئله ، حاقلی تانیلیب لار . مثال ایچون ائل دن حمایه – کولتوردن حمایه – مادی وارلیق لاردان – سرحدلردن – شهر و کند لردن – وطن دن – عائله دن – اینام دان و....... سایره وارلیق لاردان حمایه ائتمک هر زامان دیگرلر گوزوندن ده یرلی و حورمتلی حمایه ساییلمیش دیر .
آمما بیر زامان لار بیر پارا سهو فیکیر یارادان لار دا بو توپلوم لار آراسیندا تاپیلمیش لار و خالقی بو سهو فیکیرلری قوروماق ایچون یوزلرجه بلکه مین لرجه اولومه وئرمیش لر . یالانچی شاهلیق لار – سولطانلیق لار – اینام لار – ایسم لر – پان لار و....... دیگر اویدورما فیکیرلر بو قراردان سایلیر .
هر حالدا میللی وارلیق لار دانیلماز بیر حاق اولاراق ، قوروماق ایچون گره ک لی گورونوب و اونو قورویان شخصه ، دیگرلر ایستر – ایسته مز حورمت له باخمیش لار . آنجاق بــــو سوزده استثنا اولاراق ، یئنه بیرپارا دیگر خالق لار ، دئمک تعرض کار و زیاده خواه خالق لار ، قارشی دایانیب و میللی حاق لاری قوروماغی دا بئله دیگر خالق لارا چوخ گورموش لر . بئله تعرض کار و اوره یی زیغلی خالق لار ( کس لر ) میللی حاق قوروماغی دانیلماز گوره رک ، بو دونه میللی حاق لاری ایضاح ائتمک ده ال آپاریب و بیر پارا یالنیش سوزلری آرایا آتمیش لار . بو یالنیش سوزلر نورمال اولاراق عموم خالق ایچینده یئر آچا بیلمه میش دیر آمما همین زیاده خواه لار ، لاپ چوماق گوج یله ده اولموشسا ، بو سهو سوزو خالقین بوینونا قویماغا چالیشمیش لار ! مثال بیر خالقین مدنیتین هر توره لی آرادان آپارماغا چالیشارکن ، او خالقا " سیزین مدنیتیز یوخدور ! " سوزونو تکرار دئمیش لر . و یا بیر خالقین دیلینی آرادان آپارارکن " سیزین کوکلو دیلیز یوخدور ! " دئمیش لر . و یا مادی امکان لارین غصب ائدیب و سونرا " سیزلر یوخسول بیر خالق سیز ! " دئمیش لر . و سایره .
آنجاق بیر پارا وارلیق لار واردیر کی اونلاری هئچ تعرض کار – زیاده خواه و اوره یی زیغلی کس لـــر یا خــــالق لار و توپلـــوم لار دا بئله ، بیر خــــالق دان آلا بیلمزلـــر و او
{ میللی دوشونجه } دیر . بو وارلیق بئش – اوش مئتیر یئر دئییل تا مصادره اولونسون . بو وارلیق بیر پالتو یا گئییم دئییل تا اونون مالیکی اولان شخصین اینیندن زورلا چیخاریلسین . بو وارلیق بیر تای بوغدا یا چوره ک دئییل تا زورلا مالیک الیندن آلینسین . میللی دوشونجه اته – سوموگه – قانا و فیکیره قاتیلان بیر وارلیق دیر کی ، بئله بو وارلیغی داشیان انسان لارین اولومی له ده آرادان گئتمیر . سانکی بیر توخوم دور اکیلیر و بیردن یوزه آرتیر !
میللی دوشونجه بو گون آذربایجان خالقینا اساس وارلیق ساییلارکن ، اونو قوروماق – اوندان حمایه ائتمک – اونا قاتیلان لارین سایینی آرتیرماق – بو وارلیغی داشیان کس لری آلقیشلاماق .... هر بیر دوشونجه لی آذربایجانلی نین بورجودور .بو گونکو آذربایجانلی لارین ایچینده اولان میللی دوشونجه بیر عصرین استثناسی اولاراق تانینماق دادیر . قارشی دایانان لاری بئله حیرته سالان بو وارلیق ، اوره ک دن تصدیق اولونسادا ، همین قارشی دایانان لار ، اونو آرادان آپارماق ایچون هر بیر یولو سئناییرلار . اونلار آیدین جا اوزلرینی " فیکیر دوشمانی " تقدیم ائتمک دن قورخاراق ، بو دوشونجه یه یوزلر دیگر آد قویماق دان هئچ چکینمیرلر . بلکه بو اساس دا بو گون میللی دوشونجه وارلیغینا مالیک اولان آذربایجانلی لاری رادیکال اولماغا ساری چکیب – آپارماغا هر یول سئنانیر . آنجاق بو باره ده باشاری سیز اولدوق لاری حالدا " تهمت " بازاری راوات لانیر و بئله دوشونجه لــی کس لره سپاراتچــی ( تجزیه طلب ) – آنتی روول ( ضدانقلاب ) – ایندپنت ( استقلال طلب ) – لائیک ( دین سیز ) – اگزنوفیل ( عامل بیگانه ) – آنپاتروت ( وطن فروش ) – پان تورکیست ( طرفدار قدرتمداری ترکهای جهان بر جهانیان ) - اراذل و اوباش ( بین الخالق پولتیک و سوسیال ایضاح لاردا بو سوزلوک لره معادل یوخدور !!! ) ....... و سایره آدلار قویولور . و بلکه نهایت آرزی لاری بو میلیون لار دوشونجه لی خالقی بیر پارا کردلر – بلوچ لار – عرب لر و ارمنی لر کیمی سیلاح گزدیرمه یه و بومبا پاتلاتمایا سوچلاییب و دهتله مک اولسون ! آمما هر دوروم دا دوشونجه سلاحی له مئیدانا گله ن میللی حرکت چی لر یقین کی یئنه بو زورلامایا بویون اولمایاجاق لار و بئله تکلیف لر هر کیمسه ساریسیندان گلرسه ده ، مطلق { یوخ ! } جاوابینی آلاجاق دیر . آنجاق هر زامان کی کیمی استثنالاری گوزدن قاچیرتمایاق .
زهره وفایی – تبریز

سهم آذربایجان در کتابهای درسی

سهم آذربایجان در کتابهای درسی

بخش یک:
دوره، سه ساله راهنمایی دختران

آموزش کودکان امروزه در راس تمامی برنامه های اجتماعی – اقتصادی – فرهنگی و حتی سیاسی و نظامی کشورها و دولت های جهان قرار دارد . کودکان بعنوان سرمایه های واقعی یک کشور و بعنوان وارثان اصلی آن سزاوار این همه ارزش دهی میباشند . متاسفانه در برخی از کشورها و زیر سایه برخی از سیاست های نه چندان انسانی و عادلانه ، کودکان بواسطه همین طریقه آموزش مورد بمباران های اطلاعاتی غلط و درنتیجه آسیمیله شدن قرار میگیرند . دور نگاهداشتن کودکان از آموزش زبان مادری خود که تنها در چند کشور به تعداد انگشتهای یک دست حتی ، صورت می پذیرد ، شاید ناعادلانه ترین اعمال بی عدالتی در خصوص کودکان آن محدوده باشد . اهمیتی که آموزش به زبان مادری دارای آن است به حدی محرز و غیر قابل انکار میباشد که حتی مباحثه و مذاکره در خصوص آن نیز امروزه به صفر تقلیل یافته است چرا که این امر ، امری کاملا طبیعی و حقی کاملا مسلم و روشی کاملا مقرر به حساب می آید و در میان موضوعات مراکز بین المللـــــــی به ردیف موضوعات unchallengable(غیر قابل مباحثه ) قرار گرفته است .
متاسفانه کودکان آذربایجان در ردیف آخرین کودکان جهان قرار دارند که مجبورند به زبانی غیر از زبان مادری خود آموزش را شروع نمایند . لطمه ای که کودکان معصوم و بی خبر این مرز و بوم از این رهگذر تحمل نموده اند و دیده اند بر هیچکس پوشیده نیست . برای تصور میزان غیر معقول بودن این شروع کافی است چهل کودک شش ساله فارسی زبان را در نظر بگیریم که در یک کلاس اول جمع شده و مجبورند با زبان آموزشی و آموزش کلا ، به زبان فرانسه شروع نمایند . سردر گمی – آوارگی – درهم ریختگی شخصیت – از دست دادن اعتماد به نفس – خود خوری – خود فرو رفتگی – بیزاری از تحصیل – گریز از خانواده – از دست دادن الفت اجتماعی و .... دهها و شاید صدها عارضه جبران ناپذیر دیگر اولین آرمان این آموزش غیر اصولی و غیر انسانی به کودکان است و بس .
درکنار این دو زبانگی که خود معضل ترین معضل های آموزشی است ، معضلی دیگر نیز متاسفانه گریبانگیر کودکان آذربایجانی است که خواه و ناخواه در مدارس مجبور به تحصیل و طی درجات آموزشی هستند و این معضل بیگانگی مطلق با فرهنگ خودی است که به شدت در کتابهای درسی اعمال و تعقیب میشود . سهمی که آذربایجان در تاریخ – جغرافیا – علوم اجتماعی – علوم مدنی – ادبیات – سیاست – اقتصاد..... منطقه و کشور دارد به حدی زیاد و خارج از تصور است که میتواند در صورت سهم بندی عادلانه حداقل نیمی از کتابهای درسی را به خود اختصاص دهد . اما نفوذ لابی های افراطی از هر جناح در تدوین کتابهای درسی که عمدتا تابع سیاست دولت کهنه کار انگلستان در قبال ترک های مسلمان هستند ، آذربایجان را چنان از صحنه کتابهای درسی محو نموده است که قریب به بیش از پانزده میلیون کودک و نوجوان و جوان دانش آموز آذربایجانی هیچ نام و نشانی از خود را در انبوه کتابهای درسی نمی یابد . این نادیده انگاری اگرچه معضلی بزرگ به حساب می آید ، معضل بسیار بزرگ تر از آن جعل برخی از حقایق مسلم مربوط به آذربایجانیهاست که انسان را بی اختیار وا دار به فرستادن رحمت به آن کفن دزد قبلی مینماید !
کوچک شمردن آذربایجانیها ، توهین های مستقیم و تحقیر های علنی اگرچه امروز در حد یک رنجش و یک گلایه مطرح میشود اما برای فردایی که این کودکان حقایق را در میابند ، تدوین کنندگان کتابهای درسی چه جوابی خواهند داشت ؟
تمامی این حقایق یصورت مستند با بررسی کتابهای درسی سال تحصیلی 85-86 در چهار بخش تقدیم حضور علاقمندان به موضوع میگردد به امید اینکه هرچه زودتر این معضلات از جامعه آموزشی کودکان آذربایجانی رخت بر بندد .

سال اول راهنمایی

تعداد عناوین کتابهای درسی : 12 عنوان
1 – درس فارسی – 188 صفحه
یک مورد شعر کوتاه از پروین اعتصامی – یک مورد درسی با عنوان سرزمین افتخار و حماسه که ظاهرا در باره آذربایجان است و در بخشی از آن آمده است : اهالی آذربایجان به ترکی صحبت میکنند اما ساکنان کرد نواحی جنوبی و شرقی به زبان کردی و اقلیت های ارمنی و آشوری ساکن در مغرب دریاچه ارومیه به زبانهای ارمنی و آشوری صحبت میکنند .یک مورد درسی با معرفی گنبد سلطانیه زنجان . درسی با معرفی گیلان و مازندران که در بخشی از آن آمده است : زبان مردم گیلان گیلکی است و شمار مهاجران ترکی زبان نیز در این استان نظر گیر است !
بقیه دروس مختص حافظ و سعدی و فردوسی و عبید زاکانی و...غیره میباشد .
جمع : 3 مورد .
2- کتاب درسی ریاضی – 199 صفحه
یک مــورد دمــای ارومیه ( صورت مسئله ) یک مــورد ارتفاع آستارا – یک مــورد زنــجان ( صورت مسئله در باره تعدا د گوسفندان موجود در زنجان ؟!!)
دربقیه دروس کارخانجات اراک – جمعیت برازجان – شرح حال ریاضی دان بوزجانی خراسانی ... وغیره .
جمع : 3 مورد .
3 – کتاب درسی علوم تجربی – 161 صفحه
یک مورد تصویری از حسین رضازاده بدون ذکر نام و در خصوص تعریف جرم و وزن . یک مورد اندازه گیری مسیر ارومیه و تبریز در درس اندازه گیری مسافت .
بقیه دروس در خصوص زلزله بم – ارگ بم – جاده کرج و چالوس – قطار مشهد و تهران – و...الی آخر .
جمع : یک مورد .
4 – کتاب درسی حرفه و فن – 152 صفحه
جمع : صفر مورد
5- کتاب آموزش هنر – 128 صفحه
یک مورد تصویر شاهنامه تیموری بدون ذکر نام و معرفی – یک مورد نمونه خط عماد تبریزی بدون ذکر نام .
بقیه دروس تصاویر بادگیرهای کاشان – منبت شیراز – کمال الملک کاشانی – خط غلامرضا اصفهانی – و توضیح اینکه وی شاگرد عماد بود اما چون بسیار هوشمند و هنرمند بود از سبک عماد پیشی گرفت و خود سبک جدیدی آورد و...الی آخر .
جمع : صفر مورد .
7- کتاب درسی تاریخ – 91 صفحه
دروس در مورد اقوام آریایی – مادها – هخامنشی ها – اشکانیان ( نقشه سیاسی عصر اشکانیان کشور ارمنستان را نیز نشان میدهد در حالیکه حضرت مسیح در این تاریخ هنوز ظهور ننموده بود !) تاریخ ساسانیان – ظهور اسلام و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
8- کتاب درسی تعلیمات اجتماعی – 85 صفحه
جمع : صفر مورد .
9 – کتاب درسی عربی – 106 صفحه .
جمع : صفر مورد .
10 – کتاب درسی زبان انگلیسی – 66 صفحه
جمع : صفر مورد .
11 – کتاب درسی جغرافیا – 87 صفحه
یک مورد تصویر از مناطق آذربایجان بدون ذکر نام . تصویر میشو داغی با ذکر نام – تصویری از تبریز با ذکر نام – اتوبان قزوین – زنجان با ذکر نام – نقشه دریای خزر که در تمامی موارد بدنبال نام خزر در داخل پارانتز نام مازندران نیز آورده شده است . و الی آخر .
جمع : 4 مورد .
12 – کتاب درسی آموزش قران کریم - 62 صفحه
یک مورد شرح حال محمد حسین طباطبایی ( و نامبرده اهل تبریز و نواده مرحوم علامه طباطبایی است ) که در کتاب تنها به ذکر محل تولد او شهر قم اشاره شده است . بقیه دروس معرفی خطاط تهرانی – معرفی استاد عبدالباسط – خاطره سرلشگر شهید بابایی و ... الی آخر
جمع : صفر مورد .

سال دوم راهنمایی

تعداد عناوین کتابهای درسی : 12 عنوان
1 – کتاب درسی آموزش هنر- 80 صفحه
یک مورد تصویر قالی شاهسون بدون ذکر نام .
بقیه دروس آثار کاتوزیان – یاسمی – حیدریان – تصاویر ماسوله ، کعبه ، مسجد جامع اصفهان ، نقاشی از مسجد جامع اصفهان – شرح حال فرشچیان ( که در شهر هنر پرور اصفهان بدنیا آمد و در محیط سرشار از ذوق و هنر اصفهان رشد کرد و.. )– تصویر مدرس - .... و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
2 – کتاب درسی تعلیمات اجتماعی – 88 صفحه
جمع : صفر مورد.
3 – کتاب درسی تاریخ – 65 صفحه .
یک مورد قیام بابک علیه خلیفه عباسی – یک مورد تشکیل حکومتهای ترک نژاد در ایران ، چگونگی ورود ترکان به ایران : ( ترکان مردمی بودند که ابتدا در نواحی شرقی و دور دست آسیای مرکزی زندگی قبیله ای داشتند و وجه مشترک قبایل ترک زبان ترکی و زندگی دامداری بود . در دوره ساسانیان این قبایل چند بار به ایران حمله ور شدند اما شکست خوردند . در دوره ی بعد از اسلام سپاهیان مسلمان در آسیای مرکزی و سرزمین های ترک نشین پیشروی کردند و در نتیجه تعداد زیادی از ترکان اسلام را شناختند و مسلمان شدند و به تدریج عده زیادی از ترکان به داخل ایران راه یافتند . ) – یک مورد در خصوص حکومت قاراقویونلو آق قویونلو ، در دو سطر !! یک مورد تصویر مسجد کبود تبریز –
بقیه دروس خلافت حضرت علی – خلافت امام حسن – خلافت بنی امیه – خلافت بنی عباس – طاهریان – صفاریان – سامانیان – دیلمیان – آل زیار – آل بویه – غزنویان – سلجوقیان – اسماعیلیان – خوارزمشاهیان ...و الی آخر .
جمع : 4 مورد .
4 – کتاب درسی فارسی – 194 صفحه .
یک مورد شعر شهریار به نام شیر خدا – یک شعر از پروین اعتصامی .
بقیه دروس شرح حال شهید رجایی – جواد تند گویان – سعدی – ماری کوری – اشعاری از سلمان هراتی – فردوسی – قابوس نامه – عبید زاکانی – دهخدا – شرحی از خوزستان – کردستان – همدان – کرمانشاه – بلوچستان - .... و الی آخر .
جمع : 2 مورد .
5 – کتاب درسی فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی – 108 صفحه .
دروسی در مورد خط میر عماد الحسنی – شرحی از ابو جهل – بسیج – امامت و... الی آخر جمع : صفر مورد .
6- کتاب درسی ریاضی – 205 صفحه .
یک مورد دمای هوای تبریز وارومیه و اردبیل و اهر ( صورت مسئله ) .بقیه دروس شرح حال اقلیدس – فردریش – لوباچفسکی – ریمان – خوارزمی و الی آخر .
جمع : 1 مورد .
7 – کتاب درسی علوم تجربی – 174 صفحه .
جمع : صفر مورد .
8 – کتاب درسی آموزش قران کریم – 122 صفحه .
دروسی در مورد قران به همراه شرح حالی از قاریان – حافظان و... شرح حال منصوری قمی و پرهیزگار و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
9 – کتاب درسی عربی – 128 صفحه .
جمع : صفر مورد .
10 – کتاب درسی آموزش حرفه و فن – 184 صفحه .
جمع : صفر مورد .
11 – کتاب درسی جغرافیا – 66 صفحه .
یک مورد نقشه پراکندگی نژاد و زبان در آسیا ( صفحه 16 کتاب ) که قابل تامل است .
بقیه دروس کعبه – بیت المقدس – تاج محل – اروپا – آمریکا – استرالیا رود کنگ و... الی آخر .
حمع : 1 مورد .
12- کتاب درسی زبان انگلیسی – 98 صفحه .
جمع : صفر مورد .

سال سوم راهنمایی

تعداد عناوین کتابهای درسی : 12 عنوان
1- کتاب درسی هنر – 80 صفحه
یک مورد تصویر سوزن دوزی ممقان بدون ذکر نام و مشخصات – یک مورد تصویر گنبد سلطانیه بدون ذکر نام و مشخصات –
بقیه دروس بطور کامل با نام و نشانی همانند مسجد جامع اردستان و غیره .
جمع : صفرمورد .
2 – کتاب درسی عربی – 155 صفحه
جمع : صفر مورد .
3 – کتاب درسی فارسی – 172 صفحه
یک مورد در درسی با عنوان همه جای ایران سرای من است –
بقیه دروس در مورد خراسان – یزد – کویر – سمنان – یزد مجددا – فصل چهارم کلا اصفهان – روی جلد کتاب شیراز و الی آخر .
جمع : 1 مورد .
4 – کتاب درسی ریاضی – 156 صفحه .
دروسی در مورد بافنده یزدی –شرح حال ابوریحان بیرونی – تصویر از سی و سه پل اصفهان – و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
5 – کتاب درسی حرفه و فن – 178 صفحه .
دروسی با محتوای معرفی صنایع دستی آلاشت – رامسر و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
6 – کتاب درسی علوم تجربی – 152 صفحه .
یک مورد تصویر حسین رضازاده بدون ذکر نام و مشخصات .
بقیه دروس در خصوص جاده میناب – جاسک و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
7- کتاب درسی تعلیمات اجتماعی – 71 صفحه .
جمع : صفر مورد .
8 – آموزش قران – 148 صفحه .
دروسی با معرفی حافظان قران از نیشابور – تهران – شعرای خراسان و الی آخر .
جمع : صفر مورد .
9 – کتاب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی – 114 صفحه .
جمع : صفر مورد .
10 – کتاب تاریخ – 96 صفحه .
فصل اول صفویان ( تعریف کلی از اصفهان و تصاویر متعدد از این شهر ) افشار – کریم خان زند – قاجار که با این جمله شروع میشود : ( قاجارها یکی از طوایف ترک بودند که پس از حمله مغول به ایران به کشور ما وارد شدند و در گرگان ساکن شدند !!) مشروطه – پهلوی – انقلاب اسلامی – یک مورد تصویر ستارخان باقرخان و خیابانی .
جمع : 1 مورد .
11- کتاب درسی زبان انگلیسی – 85 صفحه .
جمع : صفر مورد .
12- کتاب جغرافیا – 112 صفحه .
دروسی در مورد نهاوند – دماوند – لندن – مسکو – رودکرفارس – تهران – کعبه – ارگ بم – اصفهان – زاینده رود – کرمانشاه بعنوان مسیر نجف و کربلا و... الی آخر .
حمع : صفر مورد .

پایان بخش اول

زهره وفایی – تبریز
+ رونوشت به سازمان پژوهش و برنامه نویسی آموزشی
دفتر برنامه ریزی و تالیف کتابهای درسی : talif@talif.sch.ir

آنا دیلینده اولان معجزه

آنا دیلینده اولان معجزه

محمد حسین بهجت 1285 گونش ایلینده تبریزده آنادان اولدوغو ایللرده ، تبریز و دیگر آذربایجان یئرلری چئتین بیر دورومدا یاشاییردیلار . آغیر دونیا محاربه لری بیر طرفدن و آذربایجانین باشینا یاغان بلالر هر بیر طرفدن ، او ایللرده مین لر آذربایجانلی نی یوردونو ترک ائتمه یه مجبور ائدیردی . محمد حسین بهجت بئله بیر دورومدا تبریزدن خشگناب کندینه کوچوب و اورادا اوشاقلیق گونلرین سووماغا مجبور قالیر . آنجاق بو گونلر اونون یارادیجیلیغینا ان بویوک بیر تمل کیمی اولور و سنه لر سونرا اونون ایزی شهریار آدلی بیر شاعیر اثرلرینده آیدین جا گورونور .
محمد حسین بهجت خشگناب دان سونرا یئنه تبریزه گلیر و متحده و فیوضات مکتب لرینده پهلوی نین یاراتدیغی فارس بیر شوونیزیم چرچیوه سینده نه تک دیلینی بلکه ائل – اوباسینی ، تاریخ – مدنیتینی ، و یوزلر دیگر وارلیغینی دانماغا مجبور قالیر . بئله بوغونتولو ایللرده بهجت آدلی گنج بیر شاعیرین سوزلری فارسی یازیلماغا مجبور اولاراق ، شعرلرین سوژت لری ده ها بئله شوونیزیم زورلاماسینا گوره ایره لی آتددیم آتا بیلمیه ییر .خصوصی له شاه قوشونوندا ایشله مه یه باشلادیغی حالدا آغیر بیر محصوریت ده قالیر و اونا گوره ده بو ایللرده قوشدوغو شعرلر نه تک فارسی دیلینده دیر بلکه معنالاردا ها بئله بیر سئخ ایلیشگی له او دورون شونیزیم سیاستینده گورونور . عشق و عاشقی ده ، خصوصی له یازیلان شعرلر نهایت تخت جمشیدین 40 بیت لیگ تعریف شعرینه یازیلماغا گلیب و دوشور . داها بئله دوشونجه لر ایچینده شهریارین ائل و عائله سی ، آتاسی و آناسی ، خشگنابی ، صابر و شیروانی سی ، اقبال آذر و تبریزی ..... بیر او قده ر اوندان آرا آچیر کی اوزو دئمیشکن : کم کم پدرم خدا بیامرز دیدم سر کوه رسته چون کاج
چون بال ملک عبایش افشان دستار سیادتش به سر تاج
وز کوه همی شود سرازیر چون نور محمدی ز معراج
دیگر مگرش به خواب بینم ...................

تهران دا یاشادیغی گونلرده ابوالحسن خان شیدا – شمس العلما – ملک الشعرا بهار – محمد علی ترقی – فرخی یزدی – عشقی – صادق هدایت – رضاخان هندی – درویش – نیما – سالار معتمد – کمال املک – حبیب سماعی .... و اونلار دیگر بئله آدلیم صنعت کار آمما مطلق پان فارسیسم یولوندا چالیشان صنعت کارلار جمعینده ، بهجت شاعیر ، شهریار شاعیر ه آد دئیشیر آمما دوغروسو هئله ده بیر اوزه للیک و یئنی لیک مالیکی دئییل و دیگر یازیچی و شاعیرلر کیمی نه تک گئییم ده ، دورانیش دا ، سوژه لرده بئله ، بیر گلیشه دولوسو فورمادا یاشاییر و گونو گوندن آتا بابادان قالدیغی آغیر وارلیق لاری ایتیرمه ک یولوندا داهادا ایتی گئدیر . آنجاق بو یول آزقین لیغی گرچک حیاتیندا اولسادا ، شاعیر یوخو و غیب عالم لرده یئنه ده ایتیردیی یولو دوشونور و دیله گلیر :
سر دو راه رسیدیم و سرنوشت این بود برو پدر تو از آن سوی و من از این سویم
برس به دادم و این بند زانوان بگشای به روز وعده که جان میرسد به زانویم
به شهر خویش اگر شهریار شیرین کار به شهر غریب همان سائل سر کویم
بو آزقین لیق و یا دیگرگین لیک 1331 ایلینه کیمی داوام ائدیر . شهریارین آناسی بو ایلده وفات ائدیر . اونون وفاتی شهریارا آغیر بیر حوزون و غم یارادیر . آنجاق بو حوزون هامولار کیمی آنا اولوموندن دئییلمیش . شهریار اوز کوکونو دونیادان و یئر اوزوندن قیریلمیش و قورتولموش گورور . اونو بیر دهشت چولقاییر : ( من کیمه م ؟ ) سوزونو دونه – دونه دیله گلیر . آنادان آیریلماغی ، عینی وطن دن – دیل دن – مدنیت و کولتوروندن – بیرجه سوزده ( کوتوک دن ) قیریلماق گورور . الی و آیاغی هر یئردن اوزولوب ، اوزونو یئر ایله گوی آراسیندا آغیر بیر بوشلوق دا گورور . بئله بیر دوشونجه لر اونو اوزونه گئتیریر . نئچه ایل غفلت یوخوسوندان آیریلان لار کیمی بیر ایل دن آرتیق هئچ نه یازیب و دئمه ییر . بیر ایل دن سونرا تهرانین پاییزلی بیر گئجه سینده آناسینی یوخودا گورور و اوندان حلال لیق ایسته ییر . همین گئجه شهریار حیدربابا پوئماسی نین ایلک بولومون اصیل بیر عاشیق لارین قوشما وزنینده و اصیل بیر تورک دیلینده یارادیر .
آذربایجان خالقینین بو پوئمایا گوستردیی ماراق و ایسته ک بیر او قده ر یوخاری و غریبه دیر کی شهریار اوزوده اونا حیرت قالیر . ائل قوجاغینا دونموش بیر سورگون کیمی ، شهریار بو ایللرده تبریزه دونور و اوزو دئمیشکن : یئنی بیر حیاتی ساعاتین ضربه لری له باشلاییر . ( تبریزین بلدیه ساعاتی ضربه لری ) . آنجاق اوز وطنینده یازیب و یارادان شاعیر و یازیچی دا هئچ آز دئیلمیش ! اونلار سهند کیمی باشینی بولوت لاردان آیرماییب و هر آن اوجا باش ایله و آچیق آنل ایله وطن قایغیسینا قالیب و اوز آنا دیللری کئشینده دایانمیش لار . شهریار بو سئرایا قوشولماق دا ایتیردیی کوکونو تاپیر و حیدر بابانین ایکینجی حیصه سینی تبریزده یازیر ( 1332 ) .
بو شاه اثر شهریاری دوغروسو ائلینه بیر شهریار ائدیر و آنا دیلینین معجزه سی بوردا گورونور . حیدربابا اثری مین لر کس واسطه سی له ازبرله نیر ، اوخونور ، اون لار دیگر دیله چئوریلیر ، نومایشه یازیلیر و آذربایجان تورکجه سینده بیر دونوم نوقطه سی کیمی یئر آلیر . بو تاریخ دن سونرا شهریارین یازدیغی تورکجه شعرلر بیری بیریندن گوزه ل و معنالی دیر . بو ، شهریارین روحونون آلدیغی صیقلی گوستریر تا نهایت اونو دوغولدوغو گون کیمی اصیل بیر آذربایجانلی گوروروک . شهریار اوز عزیز و ده یرلی عومرونو بو تجربه ده قویماق لا هامویا گوستردی کی ( کوک دن قیریلماق ایسته مه ین لر گره ک کی آنا دیل دن قیریلماسین لار ) .
حیدر بابا ایلدیریم لار شاخاندا سئللر سولار شاققلداییب آخاندا
قیزلار اونا صف باغلاییب باخاندا سلام اولسون شوکتیزه ائلیزه
منیم ده بیر آدیم گلسین دیلیزه
حیدر بابا کهلیک لرین اوچاندا کول دیبیندن دوشان قالخیب قاچاندا
باغچالارین چیچک له نیب آچاندا بیزدن ده بیر ممکن اولسا یاد ائیله
آچیلمایان کونول لری شاد ائیله
حیدر بابا ایگیت امک ایتیرمز عومور گئچر افسوس بره بیتیرمز
نامرد اولان عومرو باشا یئتیرمز بیزده والله اونوتماریق سیزلری
گورمه سک ده حلال ائدین بیزلری
حیدر بابا قورو گولون قازلاری گدیک لرین سازاخ چالان سازلاری
کئت– کوشه نین پاییزلاری– یازلاری بیر سینما پرده سی دیر گوزومده
تک اوتوروب سئیر ائده رم اوزومده
حیدر بابا کندین گونو باتاندا اوشاقلارین شامین یئییب یاتاندا
آی بولوتدان چیخیب قاش گوز آتاندا بیزدن ده بیر سن اونلارا قصه دئه
قصه میزده چوخلو غم و غصه دئه
قصه میزده چوخلو غم و غصه دئه .......

زهره وفایی - تبریز

حرکت ملی ، تیرماه 1385

حرکت ملی ، تیرماه 1385

علیرغم تفسیر ها ، تعبیرها و تحلیل های مغرضانه ، حرکت ملی آذربایجان همچنان به روند مدنی خود ادامه میدهد . این حرکت که با پشتوانه میلیونی مردم آذربایجان عملا خود را در تاریخ کشور و منطقه به ثبت رسانده است ، هنوز هم در مسیر مطالبات قانونی و مدنی مردم پیشتاز است .
کارکرد این حرکت اگر چه در تابلوی نموداری آن جهش ها و رکودهایی را به نمایش میگذارد معهذا در بطن آن هیچ تغییر و تزلزلی به چشم نمی خورد . راز پایداری حرکت در یک جمله خلاصه میشود : شعور آری ، شور نه !
تمایل حریصانه مردم آذربایجان از هر قشر و طبقه و از هر سن و سال برای اندوختن علم و دانش و آگاهی ، بویژه در خصوص تاریخ – مدنیت – زبان و دیگر متعلقات خویش ، از سویی ونه گفتن به شانتاژ های گمراه کننده از سوی دیگر ، حرکت ملی را همچنان در موضع قدرت نگاهداشته است .
جریانات اخیر که نمودار حرکت را به تکانها و متغییر هایی واداشت ، آزمون سختی بود که حرکت امیدوارانه از آن نیز گذشت .
انتظاراتی عبث که از پیامد ها می رفت ، هرچند که گاهی کاملا واضح و عریان در قالب تحلیل ها و تفسیرها و نظرها اعلام گردید ، چون بر آورد نشد ، پس میتوان نتیجه گرفت که مفسران فوق آگاهی از حرکت را نداشتند و ندارند .
اعلام اعتراض جمعی در یک برهه ده روزه در اقصی نقاط آذربایجانی نشین همگی با یک شعار متحد ، با یک حرکت متحد و یک درخواست متحد ، اگر نشاندهده اتحاد و همفکری مردم آذربایجان در راستای مطالبات خویش بود ، برخوردهای متفاوت به این اعتراض جمعی از سوی ارگانهای مختلف ، نشاندهنده همان عدم شناخت حرکت از سوی همان ارگانها بود .
حرکت ملی در این برهه ده روزه توانست استقلال فکری خویش را با اظهار برائت از حاشیه نشین ها ، با اظهار برائت از فرصت طلبان ، با اظهار برائت از آشوبگران ، از مغرضان ، از نا آگاهان ، از شهرت طلبان ، و از تمامی اقشار و افراد نامحرم ، رسما اعلام نماید .
انتظار ادامه اعتراضات خیابانی علیرغم دعوت های مکرر از سوی گروهها و افراد ، عقیم ماند . چراکه حرکت برای بیان اعتراض خود همان یک روز را کافی میدید . انتظار اغتشاش در داخل اعتراض نیز با هوشیاری حرکت چی ها عملا عقیم ماند . انتظار اعتراض غیر معقول به برخوردهای غیر معقول نیز دیدیم که بی جواب ماند .
بعنوان مثال حضور دکتر چهرگانی در ترکیه و سپس در جمهوری آذربایجان و سپس دپورت نامبرده از هر دو کشور ، انتظار اعتراضاتی مشابه را داشت . اما حرکت با بهره گیری از این مورد توانست استقلال خود را عملا از دولت های ترکیه و جمهوری آذربایجان به اثبات برساند . از سوی دیگر ادعای کسانی را که گاموح را بعنوان رهبری کل حرکت قلمداد می نمایند ، به زیر سئوال ببرد .
و یا بعنوان مثال حضور مردم در برابر استانداری ها و فرمانداری ها و مجلس شورای اسلامی ، انتظار کسانی را که سعی وافر مینمودند این حرکت را به نام ضد حاکمیت و یا عامل خارجی سرکوب نمایند ، عقیم گذاشت . این حضور نشان داد که ملت آذربایجان هنوز هم دولت ایران را به رسمیت میشناسند و مطالبات خویش را از افراد صاحب مسئولیت دولتی طلب مینمایند . و اگر غیر از این بود بالطبع مردم در برابر کنسولگری های کشورهای دیگر و یا سفارتخانه ها ی کشورهای بیگانه و یا مجامع بین المللی اجتماع مینمودند .
و یا بعنوان مثال علیرغم تبلیغاتی که سعی در انتصاب کورکورانه حرکت در تبعیت از تلویزیون گون آز تی وی یا دیگر مراکز فعال خارج از کشور می رفت ، حرکت با تصمیم های آنی و ضرب الاجلی خویش و با رد برخی از پیشنهادات آن مراکز همچون تجمع در میدان انقلاب تهران و یا حضور در قلعه بابک ، این انتظار و انتصاب را نیز عقیم گذاشت .
انتظار اعتراضات نسنجیده از سوی مردم نسبت به دستگیریها و حبس های بی دلیل نیز می بینیم که نه تنها عقیم ماند بلکه حرکت با بهره گیری از این تاکتیک اشتباه برخی ارگانها ، مظلومیت حرکت ملی را در عرصه برخوردها ، به بهترین وجه به نمایش عموم گذاشت و توانست از این راه درصد بسیار بالایی از اقشار بی تفاوت جامعه آذربایجانـــــــــی را متوجه واقعیت مطالبات خویش بنماید . چراکه هر محبوس حداقل خانواده ای دارد که دلیل قانونی فرد بازداشت شده خویش را می طلبد و با ارجاع به قوانین کشوری و بین المللی میتواند دریابد که جایی از این کار می لنگد .
و باز بعنوان مثال مراسم سالگرد قلعه بابک اگر چه انتظار میرفت باز با حضور مردم و برخوردهای قهر آمیز آشوب دیگری بر پا شود ، مشاهده گردید که این انتظار نیز چگونه به نحوی غیر منتظرانه بر آورد گردید . اگرچه مسئولان با تحمل زحمت و هزینه ای سنگین مانور قدرت را به نمایش گذاشتند اما مردمانی که این هزینه برای آنها پیش بینی شده بود کاملا غیر منتظرانه و کاملا معقولانه تاریخ مصرف مراسم قلعه بابک را تمام شده اعلام نمودند و در واقع بابک را از حبس دوازده هزارساله آزاد نموده و به داخل شهرها بردند .
به هر حال حرکت ملی آذربایجان از شفافیت و وضوح بسیار بالایی برخوردار است و هیچ نکته کنگ و مبهمی که باعث وحشت کسی یا کسانی شود در آن وجود ندارد . مفسران و تحلیل گران مادامی که با دید تنگ نظرانه و انحصار گرایانه به حرکت می نگرند ، طبیعی است که این آهوی خرامان را دیوی هفت سر تصور نمایند و تصور اگرچه در قصه ها جالب و سازنده است اما در حقایق روز و وقایع تاریخی مضر و ویرانگر است .
هیچ کس مثل خود حرکت چی ها نمی توانند تفسیر و تعبیر از حرکت ملی ارائه دهند و از آنجا که هیچ بخل و تنگ نظری در ذات صادق آذربایجانی ها نیست ، هر داوطلب بی غرضی میتواند الفبای حرکت ملی را از مردم آذربایجان بشنود و بیاموزد .
زهره وفایی - تبریز

تیم ملی ، منهای غرور ملی

تیم ملی ، منهای غرور ملی

سالهای سال قبل ، زمانی که فوتبال بعنوان یک ورزش جمعی وارد عرصه دنیای متمدن سالهای 1800 گردید ، اهدافی چون ورزش – کار جمعی – همت گروهی – سرگرمی .... و غیره مد نظر مبتکران فوتبال بود . استقبال عموم مردم از این ورزش توانست با سرعنی خارق العاده فوتبال را وارد هر میدانی از امورات مربوط به یک کشور و یک ملت بنماید . باشگاهها – فدراسیونها – اتحادیه ها – هئیت ها – لیک ها ..ودهها عنوان دیگر بدنبال حیات پر شانس فوتبال در همه جای دنیا آفریده شد . و بدین ترتیب طولی نکشید که فوتبال بعنوان سمبل توان واراده ملی یک ملت در عرصه های بین المللی به نمایش در آید و اهتزاز پرچم های پیروز ، همطراز با عظیم ترین پیروزیها قلمداد گردد . این استثنا بقدری قوت یافت که تمامی کشورها حتی کشورهای جهان سومی و تازه استقلال یافته ، تشکیل یک تیم قدرتمند فوتبال را در صدر کارهای اساسی خود قرار دهند و گاه در این راه بودجه هایی همپایه با بودجه های بهداشت و آموزش و جنگ و... به این امر اختصاص بدهند .
به هر حال علت هرچه بود فوتبال را امروز به مقامی کشانده است که کوفی عنان در شروع مسابقات جام جهانی ، آن را همطراز ارزشهای سیاسی کشورها قلمداد میکند و اظهار امیدواری مینماید که کارهایی که از عهده سازمان ملل بر نمی آید بتواند از طریق فوتبال به راه و انجام برسد . این آرزو اگرچه از سوی کوفی عنان مطرح گردید اما در واقع همان هدفی است که قدرتمند کشورهای جهان بواسطه فوتبال آن را دنبال میکنند . امروز فوتبالیست ها از روسای جمهور و سیاسی ترین سیاستمداران جهان بیشتر شناخته شده هستند . این شهرت و در کنار آن محبوبیت سعادت و امتیازی است که نصیب کمتر کسی میشود . دولت های موفق جهان با بهره گرفتن از این امتیازات فوتبال ، تمامی توان خودرا به کار مـــی بندند تا از سویـــــی اعتبار جهانی برای خود کسب نمایند و از سوی دیگر غرور ملی برای ملت خود بیافرینند . چراکه آنها خوب میدانند دولتی مورد اعزاز و احترام جهانیان است که ملت های آن حامی بی چون و چرای آن دولت باشند . دولت هایی که با ملت خود مشکل دارند حتی در عرصه فوتبال هم توان نمایش سیاسی نمی یابند . بینش جهانی ورای بینش یک ملت واحد است . در این میدان همانگونه که میلیونها داور و ناظر و تماشاگر و تحلیل گر و.... شاهد بازی تیم هستند ، حرکات و سکنات یک دولت راهم مد نظر عموم دارند .
حضور نیمه جان تیم ملی کشور در جام جهانی اخیر ، بیش از آنکه موجب غرور ملی و اعتبار جهانی شود ، موجب آشکار شدن ضعف ها و بی برنامگی های حاضر شد . انتخاب نام ستارگان پارسی برای تیمی که 8% آن غیر پارس بودند تکرار اشتباه انحصارطلبان قوم گرا بود . همزمانی اعزام تیم ملی با جو آفرینی روزنامه ایران ، ارگان رسمی دولت ایران ، و حوادث تاسف بار آذربایجان سبب بروز شایعاتی در خصوص کناره گیری اعضای ترک زبان تیم گردید که اگر چه در حد یک شایعه بود اما برای تخریب یک عزم ملی کافی مینمود . تیم ملی کشور یک بریده کوچک از کل کشور است . عدم همخوانی – عدم هماهنگی – عدم شناخت – عدم هم رایی – عدم برنامه ریزی – عدم اعتماد و اعتبار .... و در برابر آن خود رایی – سفسطه – کارشکنی – سلب مسئولیت - .. و دهها مورد دیگر تیم ملی را به جایی رساند که برای باختن و کنار گرفتن از میدانی که نسبت به آن هیچ مسئولیتی احساس نمی کردند ، بیش از ملت تماشاگر عجله نشان دادند و با اطمینان از اینکه هنوز غرور ملی برای ملت ما تعریف نشده است و هنوز کشاکش بین عاملین وحدت از زبان پارسی و دین اسلام و ملیت ایرانی و مذهب شیعه و نژاد آریایی و..... در جریان است ، بی هیچ واهمه از هیچ بازخواستی میدان را برای دیگر تیم های حاضر باقی گذاشتند .
واقعا برای هر تماشاگر جای سئوال است که چگونه دولت فرانسه میتواند از یک فرد نیجریه ای یک متعصب فرانسوی بسازد و یا دولت ایتالیا میتواند از یک فرد آرژانتینی یک ایتالیایی مومن بسازد ، اما ما صدیق ترین بازیکن را هم چنان دلزده و دلسرد بکنیم که برای سرود ملی خویش هم به انازه یک تماشاگر آلمانی ارزش قائل نشود ؟
و یک سئوال دیگر که آیا ملت کثیرالاقوام کشور در آزمونها و مسابقات دیگر این چنین بدون غرور ملی و بی انگیزه حاضر شده و صد البته بدون هیچ دلبستگی و مسئولیت ، اعتبار جهانی خود را به رای داوران بیشمار خواهند سپرد ؟ در این سرشکستگی ملی ، هیچ گره کور و نکته ابهام دیده نمیشود . برای رجعت غرور ملی به ملت باید که به آرمانهای ملی و واقعی آنان نزدیک تر شد و عامل تفرقه و گریز ملت از یکدیگر را از جمع ملت واقعی دور نمود .

زهره وفایی - تبریز