تاپماجالار

تاپماجالار

(( .................تاپماجالار كيتابينا يازيلان اون سوز.................................))

آذربايجانين زنگين فولكلوروندان بيريسي ده تاپماجالاردير . تاپماجا يا بيلمه جه و يا ياهالتما بير پارا سوزلرديلر كي اونو دئيه ن ، ائشيدندن جاواب توقعي سي اولور . آنجاق بئله بير ساده سئوال و جاواب دا مين لر ده يه ر وارميش .
انسان لار ياشاما مجبور اولدوق لاري حالدا همين ياشامي داها ياخشي و داها ده يرلي سوومايا چاليشميش لار . انسانين ياشايش گوزه ليي اونون آرتيق دوشونجه سيندن آسيلي دير . دئمه ك دوشونه ن و باشاران كس لر داها گوزه ل و دينج حيات گئچيره بيلميش لر . آمما عكسينه دوشونجه سيز و باشاري سيز كس لر دايما فلاكت له عومور سورموش لر . باشاري چئشيدلي يول لار لا اولموش سادا ، دوشونجه تكجه و تكجه دوشونمك له الده ائديلميش دير . دوشونمه يه واسطه چوخلو يول لار واردير . اوخوماق و بيلمه ك بو گونون واسطه لري سانيليرسا ، اختاريب و تاپماق ان قديم دن دوشونجه آرتيرماق يوللاريندان دير .
آذربايجانلي لار ان اسكي زامان دان آراييب و آختارماغي اوزلرينه بير گره ك لي يول بيلره ك ، هر واسطه ايله بو يول دا گئتميش لر . گزمه ك – شهر به شهر دولانماق – يئني كس لر گورمه ك – يئني سوزلر اويرنمه ك و داها دوغرو دئييب – دانيشماق دا سر اولان آذربايجانلي لار ، بو صنعت ده داها ايره لي گئده رك ، چوخ آغير و معنوي اثرلر ياراتميش لار . بو اثرلر گئچميش زامانلارين گئديشاتي اوزوندن يارانيب و بو گون اونلارا « فولكلور » يا « خالق دوشونجه سي » دئييرلر . ايه ر بو گون آذربايجان يئرلرين و آذربايجام خالق لارين داها آرتبق بو وارليق دا زنگين گوروروك ، نه دني آتالاريميزين و آنالاريميزين بو باره ده دقت لي و اصرارلي اولماق لاري دير . ديگر طرف دن آذربايجان يئرلرينده اولان هاوا دورومو – ها بئله صنعت لر چئشيدليي – هابئله خالق لار دوستلوغو، دانيشيق واسطه لرين داها ايره لي گئتمه سينه و زنگين لشمه سينه سبب اولموشدور . باياتي لار – ناغيل لار – مثل لر – اويوتلو سوزلر – حكايه لر .... و اون لار بلكه ده يوزلر بئله واسطه لر له باشارماق اولور آذربايجانلي لارين گئچميش تاريخ – مدنيت – كولتور و دوشونجه لرين آچيب – آراماق . تاپماجالار ايه ر گئچميش ده تاپماجا آدي له تكجه باش قاتماق و گون سووماق مقصدينده يارانميش دير ، بو گون پسيكولوژو عاليم لري اونو « presencity puntual minds» عنوانيندا هر بير شخصه خصوص اوشاق لارا لازملي گورورلر . دئمه ك تاپماجالار علم اوزوندن بير ده يرلي معناني داشيرميش لار و او « داها سورعت له دوشونمه ك و آنماق » مقصدينده وارميش . تاسف له بو گونكو اوشاقلاريميز آرتيق فيكير ائتمه سين دئيه ، هرنه دن فايدالانير . حساب ماشين لاري – كامپيوتر و حاضير اولان جاواب لار ، اونلاري فيكر ائتمه ك دن ايره لي ساخلايير و آتالار سوزو « پيچاق ايشله ديك جه ايتيله ر » فيكير لر ايشله مه ديك جه كوته لير !
تاپماجالارين ده يرين آرتيق دوشونمه ك ايجون كفايت ائده ر ايكي يا اوچ يوز ايل بوندان اونجه ده بير قيش گئجه سيني تصور ائده ك . عائله بير كورسو باشينا توپلانيب و چاليشيرلار يئني تاپماجالار ياراديب و دئيله ن تاپماجالارا هامودان اونجه جاواب وئرسين لر . بئله بير ياريش فيكيرلري ايتي ائتديكجه ، عائله ايچينده اولان صميمي ليك و باغلي ليغي داها آرتيرميشدي . ديگر طرف دن عائله اوشاق لاري ايچينده دوغرو بير ياريشي باشارميش دير . و داها اونملي سي او گونون ابزارلاري – مئيوه لري – حئيوان لاري ...... وهر نه يي بو تاپماجالار دا ثبت اولموش دور .
هر حال دا بو توپلانتي دا سگگيز يوزه ياخين تاپماجا آلفابت اوزوندن سئرالانيب و اوخوجويا چاتديريلير . اونلار بو گونكو ائشيده نلره بير آز چئتين اولدوغونا گوره جاواب لاردا داها آرتيق ايضاح وئريلميش دير . نه دن كي گئچمش دن بوگونه دك چوخ سوزلر دئيشيلميش دير و تكجه دئيشيلمه يه ن سوز « انسان هر حال دا اوزو آرتيق دوشونجه دالي جا گئتمه لي دير ! » سوزودور !
نهايت بو توپلانتي ني تقديم ائديره م بير ائل معلمي اولان « صمد بهرنگي » جنابلارينا و اونون يولونون داوامچي سي اولان « بهروز حقي » قارداشيما .
تبريز - 1383